آواچه - ۴۳ (کتاب، کالبدشناسی کتاب، نتیجه‌گیری، سخن پایانی)
دانلود آواچۀ شمارۀ ۴۳ «ویراستاران»: ۲ مگابایت، ۳ دقیقه
متن فایل صوتی:
فرق «نتیجه‌گیری» با «سخن پایانی»
در کالبدشناسی کتاب به بخش‌های کتاب می‌پردازند. یکی از بخش‌های پایانی کتاب «نتیجه‌گیری» یا «سخن پایانی» است. الان می‌خواهم دربارۀ این صحبت بکنم که سخن پایانی چه فرقی با نتیجه‌گیری دارد؟ چرا اینها دو تا هستند؟
نتیجه‌گیری همان‌طور که از اسمش پیداست باید نتیجۀ بحثی باشد و ما باید آن را بگیریم از بحث. و به‌صورت طبیعی برای متن‌های علمی کارایی دارد. من مقدماتی می‌چینم، تحقیق‌هایی می‌کنم، داده‌هایی گرد می‌آورم تا به نتیجه‌ای برسم. و این نتیجه را در انتهای نوشتۀ خودم، چه کتاب باشد حالا چه مقالۀ بلند باشد، چه پایان‌نامه باشد می‌آورم و به خواننده می‌گویم که من به این نتایج رسیده‌ام. نتیجه می‌گیرم که...
کتاب علمی، متن علمی بدون نتیجه‌گیری ناقص است. کاری کرده‌ای برای نتیجه‌اش. درست است؟ و تا به آن نتیجه نرسی کارت هیچ فایده‌ای ندارد. حالا این نتیجه قرار نیست نتیجۀ قطعی، ابدی، ازلی و نهایی باشد؛ نه. همان نتیجۀ متزلزل علمی اگر برپایۀ اصولی باشد که شما به آن رسیدی ارزشمند است. ولی بحث این است که شما باید به این نتیجه برسی. در بعضی از کارها که هنوز در آن فرضیه وجود دارد شما قضیه را رد می‌کنی یا اثبات می‌کنی. خب پس به این نتیجه می‌رسی.
پایانه نتیجۀ خاصی نیست. سخنی است در انتها. گونه‌ای جمع‌بندیست. گاهی وقت‌ها اصلاً جمع‌بندی هم نیست. حرفی دیگر است. آن حرف آخری است، آن حرف مهمی است که تو گذاشتی یک جای نهایی بزنی با یک حس دیگر. و در متن‌های غیرعلمی کارایی دارد. مثلاً شما اگر سفرنامه‌ای نوشتی آخرش سخن پایانی می‌آوری نه نتیجه‌گیری. ما از سفر خودمان به نتیجۀ علمی خاصی نرسیدیم؛ نه. حرف‌هایی گفتیم، نکته‌هایی، اندوخته‌هایی، تجربه‌هایی که الان در سخن پایانی می‌خواهیم همۀ اینها را جمع‌بندی کنیم. بار دیگر، به بیان دیگر، فشرده‌تر، یا نه اصلاً می‌خواهم یک حرف مهم به شما بزنم که من در این سفر به‌دست آوردم و الان به بیان دیگر با شما می‌خواهم در میان بگذارم.
بهتر است برای نتیجه‌گیری اسم‌های خلاق استفاده نکنیم و فقط همان نتیجه‌گیری را بگذاریم. متن، علمی و جدی و رسمی و خشک است. اما برای سخن پایانی می‌شود اسم‌های خلاق‌تر هم گذاشت. «سخن پایانی» خودش خوب است. بعضی‌ها «مؤخره» می‌گذارند به‌جای «مقدمه». بعضی‌ها می‌گویند «به‌جای نتیجه‌گیری» یا «به‌جای سخن پایانی». آنجایی‌که مثلاً می‌خواهی حرف دیگری بزنی عنوان، عنوان جالبی است. گاهی وقت‌ها می‌گویند «پایانه» که معادل ترمینال است. کلمه‌ای که نشان بدهد بحث تمام شد. «ایستگاه آخر»، «نقطۀ پایان»، «آغازی دیگر» یا نام‌هایی از این دست.
آرزوهای نجیب (:
