آواچه - ۹۱ (آیا زبان فارسی در خطر است؟)
دانلود آواچۀ شمارۀ ۹۱ «ویراستاران»: ۲ مگابایت، ۴ دقیقه
متن فایل صوتی:
بزرگوارانی که در این حوزه نظری می‌دهند اغلب بر اساس میراث مکتوب زبان فارسی معتقد هستند که مرگ این زبان را تهدید نمی‌کند. بنده یک سؤال بسیار فوری و جدی را پیش رو می‌گذارم؛ و آن اینکه زبان کجا قرار است که زنده باشد؟ غیر از این است که یک زبان در بیان گویشورانش و کاربرانش باید زنده باشد؟ امروز جایگاه زبان فارسی در بین گویشوران کشور ایران چه هست؟ این آدم‌ها با چند واژه دارند زندگی می‌کنند؟ این آدم‌ها چقدر ضرب‌المثل بلدند؟ چقدر داستان و قصه و متل و مثل بلدند؟ چقدر شعر در خاطر و حافظه دارند؟ چقدر می‌توانند روابطشان را بر اساس ذخیرۀ زبانی خودشان تعیین بکنند؟ این افراد چقدر توانمند هستند در نوشتن؟ جامعه‌ای که نمی‌تواند بنویسد، چه در دانشگاهش، چه در مدرسه‌اش، چه در حوزه‌اش. ما چطور داریم از حضور زبان صحبت می‌کنیم؟ بله ممکن است زبان نمیرد، و کاملاً از بین نرود، اما ما در اینجا با بی‌رمقی زبان مواجه هستیم و با بی‌تعصبی به زبان مواجه هستیم و از همه مهم‌تر با بی‌ارزشی زبان طرف هستیم. دیگر اینجا زبان هیچ ارزشی ندارد. زبان فارسی، زبانی نیست که ما به آن ببالیم و به آن افتخار کنیم و زبان فارسی زبانی است که ما با آن می‌رویم نانوایی نان و در سوپری گوشت و شیر و مرغ و این‌ها تهیه می‌کنیم. دیگر زبانی نیست که قرار باشد زندگی ما را بسازد، جامعۀ ما را بسازد، یا دست‌کم ابزار پیشرفت و توسعۀ ما باشد.
اینکه گویشور زبان فارسی به لهجه و زمان مادری خودش نبالد و آن را مایۀ خفت بداند، بزرگترین خطر برای زبان فارسی است. اینکه گویش‌ها و لهجه‌های ما در حال اضمحلال هستند. از هر دهی به ده دیگر که برویم، از هر شهری به شهر دیگر که برویم، با دنیایی از اطلاعات زبانی مواجهیم که بی‌اعتنایی به این‌ها بیداد می‌کند و پا از بیخ گلوی ما برنخواهد داشت به این راحتی. سرچشمه‌های زبانمان را داریم خشک می‌کنیم و خشکانده‌ایم. ابزارهای جدید برای زبانمان در دنیای مجازی ایجاد نکرده‌ایم. ما یک صفحه‌کلید فارسی نداریم. این بزرگترین خطر است. ما یک پایگاه دادگان جدی نداریم. ما فرهنگ برخط نداریم. فرهنگ لغات، فرهنگ کنایات، فرهنگ اصطلاحات. هیچی نداریم. وقتی که این ابزارها تولید نشده‌اند و هنوز متفکران و متخصصان ما دلخوش هستند به یکی دو پژوهشی که یکی دو مقاله ازشان دربیاید و اصلاً این مقالات نه خوانده می‌شود نه دیده می‌شود نه اثرگذار است.
ابوالفضل ...
