بنیاد سعدی
زمان پخش: ۲ خرداد ۹۷
مهمان برنامه: دکتر فرهاد پالیزدار
لینک دانلود فایل صوتی برنامه با فرمت ogg، یازده دقیقه، چهار مگابایت
لینک دانلود ویدئوی برنامه از کانال تلگرام - ۲۰ مگابایت
مجری: در خدمت آقای پالیزدار هستیم، معاون محترم بین‌الملل بنیاد سعدی.
دکتر پالیزدار: خیلی ممنون هستم که فرصت دادید در این برنامه دربارۀ بنیاد سعدی و فعالیت‌های آموزشی فارسی صحبت کنیم. ایرانیان خارج از کشور برای نسل‌های دوم و سوم، حتی الان نسل‌های چهارم، اکثراً به آموزش زبان فارسی به فرزندانشان اهتمام دارند. ولی با توجه به محیطی که هستند و محیط غالب زبان دیگری است، برای بچه‌ها مشکل است. از این رو هم ما کمک می‌کنیم، هم خود ایرانی‌ها فرزاندانشان را در ایام تعطیلات، به‌خصوص در تابستان می‌آورند ایران، در فضای زبان فارسی، بین خانواده، بین فامیل و خویشاوندان و همچنین در کلاس‌هایی که به این امر اختصاص دارد، بچه‌هایشان را شرکت می‌دهند تا فارسی‌شان به‌روز شود و فارسی خوب و تهرانی و زبان استاندارد را یاد بگیرند. در خارج از کشور هم ایرانی‌ها، مراکزی دارند؛ حتی بعضی از مساجد و مراکز دینی در خارج از کشور هم به آموزش زبان فارسی به هم‌وطنان می‌پردازند. در عین حال حتی در خانه‌ها، بعضی از ایرانی‌ها در محله‌ها، در خانۀ یکی‌شان جمع می‌شوند، یکی از کسانی که می‌تواند آموزش فارسی بدهد، به دیگر بچه‌ها فارسی یاد می‌دهد. بنیاد سعدی برای این‌ها برنامه دارد. ما برای کسانی که علاقه دارند به این بچه‌ها آموزش بدهند، دوره‌های مهارت آموزش فارسی داریم، و هم کتاب‌های جدیدی تهیه کرده‌ایم که این کتاب‌ها کمک می‌کند فرزندان ایرانی و کسانی که غیرایرانی‌اند و به آموزش فارسی علاقه دارند با این کتاب‌ها که با روش‌های جدید زبان‌آموزی تهیه و تدوین شده، فارسی را بهتر و آسان‌تر یاد بگیرند.
مجری: کار بنیاد سعدی در ایران چیست؟
دکتر پالیزدار: ما در ایران دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزشی داریم. کسانی که در خارج از کشور هستند، غیرایرانی‌ها و غیرفارسی‌زبانانی که علاقه دارند فارسی یاد بگیرند و در خارج، مقدماتی را یاد گرفته‌اند، یک مقداری فارسی یاد گرفته‌اند و دوست دارند در محیط فارسی‌زبان آموزش ببینند در این دوره‌ها شرکت می‌کنند. ما در طول سال، دوره‌های دوهفته‌ای و بعضی دوره‌های یک‌ماهه داریم که افراد، ثبت‌نام می‌کنند و بعد در این دوره‌ها به‌مرور شرکت می‌کنند. علاوه بر ما مؤسسات دیگری هم هستند. مؤسسۀ دهخدا وابسته به دانشگاه تهران هم دوره‌های بلندمدت و ترمی دارد. بعضی از دانشگاه‌ها مثل دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علامه طباطبائی هم همین طور مراکزی دارند برای آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبان؛ که این‌ها معمولاً کسانی را شامل می‌شود که می‌خواهند اینجا وارد دانشگاه شوند. می‌آیند دوره‌های کوتاه‌مدتی را می‌گذرانند تا آماده شوند برای ورود به کلاس‌های دانشگاه‌های ایران.
مجری: برای سن و سال پایین‌تر چه؟ بعضی‌ها دورگه‌ها هستند؛ مثلاً پدر یا مادر ایرانی‌اند، یا خارج از کشور به دنیا آمده‌اند، اگر بچه بخواهد ایران زندگی کند، برای بچۀ هفت هشت ساله هم این امکان فراهم است؟
دکتر پالیزدار: بله؛ برای تمام سنین با توجه به فراخور سنشان و توان آموزشی، این کلاس هست و بستگی به تقاضاها دارد. حتی کلاس‌های خصوصی هم بعضی تقاضا می‌کنند. ما برایشان کلاس خصوصی هم برگزار می‌کنیم. یا خارجی‌هایی که می‌خواهند داخل ایران کار کنند، تجارت کنند، از طریق شرکتشان آمده‌اند، یا به‌عنوان دیپلمات آمده‌اند، خانواده‌هایشان آمده‌اند اینجا و چند سال می‌خواهند در ایران بمانند مراجعه می‌کنند برای آموزش فارسی و ما کمک می‌کنیم که این‌ها فارسی را یاد بگیرند و بتوانند درست صحبت کنند.
مجری: در خارج از کشور سفارت‌ها هم مشغول به این کار هستند؟
دکتر پالیزدار: در خارج از کشور، بیشتر رایزنی‌های فرهنگی کشور ما که وابسته به سازمان فرهنگ و ارتباطلات اسلامی هستند، کلاس‌های فارسی دارند و یکی از وظایف بنیاد سعدی کمک کردن به همین کلاس‌های فارسی است. بعضی جاها هم که ما رایزنی فرهنگی نداریم، سفارت‌هایمان کمک می‌کنند و اهتمام دارند به این مسئله که کلاس بگذارند و کسانی که علاقه‌مند هستند فارسی را یاد بگیرند به آن‌ها مراجعه می‌کنند. بعضی از این کلاس‌ها داخل سفارت یا رایزنی است و بعضی هم در مراکز خارج از آنجا برگزار می‌شود. ما با ارسال کتاب‌های جدید، متون آموزشی، با آموزش دادن به معلمینشان، با حمایت‌های دیگری که لازم می‌شود و حتی حق‌التدریس این معلم‌ها را هم بنیاد سعدی کمک می‌کند. ما الان حدود سیصد مدرس زبان فارسی در کشورهای مختلف داریم که با حمایت بنیاد سعدی دارند تدریس می‌کنند.
مجری: بودجۀ بنیاد سعدی از دولت تأمین می‌شود؟
دکتر پالیزدار: بیشتر بودجه‌اش کمک دولت است. چون سازمان عمومی است که دولت به آن کمک می‌کند.
مجری: می‌شود اهمیت فعالیت بنیاد سعدی را هم بدانیم؟ ما باهم مرور کردیم که بنیاد سعدی در ایران و در خارج از کشور چه کارها و فعالیت‌هایی دارد. چرا این همه فعالیت نیاز است؟
دکتر پالیزدار: به‌خاطر اینکه الان آموزش زبان و تدریس زبان یک رشتۀ تخصصی شده است و ما در دانشگاه‌های خودمان رشته‌های آموزش زبان انگلیسی و آموزش زبان آلمانی داریم. آموزش زبان فارسی تازه با توجه به اینکه ما کشور مادر زبان فارسی هستیم اهتمام بیشتری باید به آن کرد. یعنی به‌عنوان یک تخصص به تدریس زبان بپردازیم و بنیاد سعدی با توجه به همین اهمیت موضوع که ما آموزش زبانمان را به غیرفارسی‌زبان و ایرانیان خارج از کشور باید با استفاده از روش‌های جدید آموزش زبان و با تهیۀ متون جدید و متون آموزشی درست شروع کنیم و کمک کنیم، اهمیت بنیاد سعدی در نقش تخصصی است که بر عهده گرفته تا بتواند این آموزش را راحت‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر کند.
مجری: از کشورهای دیگر فارسی‌زبان، مثلاً افغانستان، تاجیکستان و دیگر کشورها هم می‌توانند شرکت کنند؟ می‌آیند؟
دکتر پالیزدار: اتفاقاً در بسیاری از کلاس‌هایی که ما در خارج از کشور داریم، یکی از مراجعین زیاد ما افغانی‌های خارج از کشور هستند. در اروپا، در کشورهای دیگر در کلاس‌هایی که ما برگزار می‌کنیم آن‌ها هم شرکت می‌کنند و فرزندانشان را می‌آورند به این کلاس‌ها تا فارسی یاد بگیرند.
مجری: چند درصد رشد داشته تعداد کسانی که ایرانی نبودند و فارسی‌زبان نبودند و طی سال‌های اخیر فارسی‌زبان شدند و فارسی را یاد گرفتنه‌اند؟
دکتر پالیزدار: ما تقریباً این چند ساله، نرخ رشدمان حدود ده درصد بوده است. با توجه به اینکه ایران در سطح جهان مورد توجه است، پرداختن به ایران، تحلیل مسائل ایران، پیگیری اخبار ایران، برای یک عده علاقه‌مند موجب می‌شود که پیگیری کنند. بعضی‌ها علاقه دارند بیایند در ایران درس بخوانند، در دانشگاه‌های ایران، یا در حوزۀ علمیه، یا در مدارس دینی ایران درس بخوانند، این‌ها آموزش فارسی را پیگیری می‌کنند. بعضی‌ها به مطالعات غرب آسیا و خاورمیانه و تاریخ خاورمیانه و مسائل روز منطقه می‌پردازند و نیاز دارند که فارسی را یاد بگیرند. بعضی‌ها هم به هنر ایران علاقه دارند. به موسیقی ایران، به سینمای ایران علاقه پیدا کرده‌اند و می‌خواهند مستقیماً استفاده کنند، می‌آیند فارسی را یاد بگیرند. انگیزه‌ها مختلف است. بعضی‌ها با ایرانی ازدواج می‌کنند در خارج از کشور، حالا زن یا مرد. این‌ها برای اینکه با خانوادۀ ایرانی ازدواج کرده‌اند می‌آیند فارسی یاد بگیرند تا بتوانند با خانواده‌های ایرانی ارتباط برقرار کنند. الان با انگیزه‌های مختلف ما در خارج از کشور فارسی‌آموز داریم.
مجری: در ابتدای صحبتتان یک نکته‌ای داشتید. گفتید زبان فارسی تهرانی که معیار است. از آن وقت تا حالا پسِ ذهن من سؤالی به‌وجود آمده است. مثلاً تهرانی‌های قدیم به هواپیما می‌گفتند طیاره، به خودکار می‌گفتند قلم. خودتان به ادبیاتشان آشنا هستید. منظورتان این ادبیات است؟
دکتر پالیزدار: نه، منظور زبان فارسی رایج امروز است. همین که رسانه‌ها استفاده می‌کنند. این زبانی که در تهران تقریباً رشد کرده است. زبان معیار همین زبانی است که رسانه‌ها استفاده می‌کنند و ما داریم باهم به آن زبان گفت‌وگو می‌کنیم.
مجری: منظورتان این بود که لهجۀ خاصی نیست. حالا اگر بخواهند لهجه یا گویش یا زبان خاصی را در ایران یاد بگیرند چه؟ شدنی است؟
دکتر پالیزدار: بله هستند. بعضی‌ها روی زبان‌شناسی اقوام ایرانی کار می‌کنند. مثلاً روی سیستانی، یزدی، اصفهانی و... کار می‌کنند. بعضی خارجی‌ها در این زمینه و گویش‌های ایرانی تحقیق هم کرده‌اند.
مجری: بله، ممکن است گردشگر باشند یا باستان‌شناس باشند و دلشان بخواهد با گویش‌ها آشنا شوند.
دکتر پالیزدار: یا زبان‌شناس‌هایی هستند که کار تخصصی زبان‌شناسی و مقایسۀ بین زبان‌ها و لهجه‌ها می‌کنند.
ناشناس